საქართველო კონტროლს ამკაცრებს: ციფრული მომთაბარეობის ეპოქა რეგულაციების ცვლილების წინაშე დგას

დისტანციური მუშაობის სამოთხე

წლების განმავლობაში საქართველო პოზიციონირებდა, როგორც მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე ხელმისაწვდომი დანიშნულების ადგილი დისტანციურად მომუშავეებისთვის. 90-ზე მეტი ქვეყნის მოქალაქეს შეეძლო უვიზოდ შემოსვლა და ქვეყანაში 365 დღემდე დარჩენა — პოლიტიკა, რომელსაც გლობალურად თითქმის არ აქვს ანალოგი. თბილისმა მიიზიდა ფრილანსერებისა და მეწარმეების მზარდი საზოგადოება ცხოვრების ხელმისაწვდომი ხარჯებითა და ხელსაყრელი საგადასახადო სტრუქტურებით. ქვეყნის „ინდივიდუალური მეწარმის“ სტატუსი კვალიფიციურ უცხოელ მუშაკებს სთავაზობდა 1%-იან საგადასახადო განაკვეთს წლიურად დაახლოებით 165,000 აშშ დოლარამდე შემოსავალზე, რაც ქმნიდა ევროპისა და აზიის გზაჯვარედინზე მდებარე დისტანციური მუშაობის სამოთხეს.

რეგულაციების ხარვეზი

2023 წლისთვის საქართველოს ლიბერალურმა სისტემამ გაუთვალისწინებელი შედეგები გამოიღო. თუ ოფიციალური რეგისტრაციით 2025 წლის მონაცემებით დაახლოებით 42,000 უცხოელი დასაქმებული ფიქსირდებოდა, მთავრობის ვარაუდით, უცხოელი შრომითი მიგრანტების რეალური რიცხვი, რომლებიც ქვეყანაში ექვს თვეზე მეტ ხანს რჩებოდნენ, დაახლოებით 239,000-ს აღწევდა. ოფიციალურ ჩანაწერებსა და რეალობას შორის არსებულმა თითქმის ექვსმაგმა სხვაობამ გამოავლინა მარეგულირებელი „ბრმა ზონა“. საქართველოს მთავრობას არ გააჩნდა უფლებამოსილება, უარი ეთქვა დასაქმების ნებართვებზე, რომლებმაც შესაძლოა ზიანი მიაყენოს ადგილობრივ მუშახელს, რამაც, როგორც ოფიციალური პირები განმარტებით ბარათებში აღწერდნენ, გამოიწვია არაკვალიფიციური მუშახელის შემოდინება და უარყოფითად იმოქმედა ადგილობრივი დასაქმების პირობებზე.

პარლამენტის ქმედება

2025 წლის 26 ივნისს საქართველოს პარლამენტმა მესამე მოსმენით მიიღო მასშტაბური ცვლილებები „შრომითი მიგრაციის შესახებ“ და „უცხოელთა სამართლებრივი მდგომარეობის შესახებ“ კანონებში. რეფორმები ნერგავს მუშაობის ნებართვის სავალდებულო სისტემას, რომელიც მოითხოვს უცხო ქვეყნის მოქალაქეების უმეტესობისგან — მათ შორის დაქირავებული დასაქმებულებისგან, თვითდასაქმებული პირებისგან, რეგისტრირებული მეწარმეებისა და ქართული სტარტაპებისთვის დისტანციურად მომუშავეებისგან — მთავრობის მიერ გაცემული ავტორიზაციის მოპოვებას საქართველოში ნებისმიერი შრომითი ან ბიზნეს საქმიანობის დაწყებამდე.

ახალი სანებართვო მოთხოვნები

ახალი ჩარჩო ქმნის ორეტაპიან პროცესს. უცხოელმა მუშაკებმა ჯერ უნდა მოიპოვონ „შრომითი/სამეწარმეო საქმიანობის უფლება“ ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროსგან — განხილვის პროცესი შეიძლება გაგრძელდეს 30 კალენდარულ დღემდე. მხოლოდ ამ ნებართვის მიღების შემდეგ შეუძლიათ მათ განაცხადის გაკეთება საჭირო D1 იმიგრაციულ ვიზაზე ან შრომითი ბინადრობის ნებართვაზე. ინდივიდუალური მეწარმეები, რომლებიც ადრე მარტივი ონლაინ რეგისტრაციით ოპერირებდნენ, ახლა ექცევიან „თვითდასაქმებული უცხოელის“ განმარტების ქვეშ და დამოუკიდებლად უნდა გაიარონ სანებართვო სისტემა. გამონაკლისები ვრცელდება ლტოლვილებზე, თავშესაფრის მაძიებლებზე, დიპლომატიური მისიის თანამშრომლებზე, აკრედიტებულ უცხოელ ჟურნალისტებსა და საინვესტიციო ან მუდმივი ბინადრობის ნებართვის მფლობელებზე.

იმპლემენტაციის ვადები

კანონი ძალაში შედის 2026 წლის 1 მარტს. უცხოელი მუშაკები, რომლებიც ამ თარიღისთვის უკვე რეგისტრირებულნი არიან შრომითი მიგრაციის სისტემაში, მიიღებენ გარდამავალ პერიოდს 2027 წლის 1 იანვრამდე საჭირო ნებართვებისა და შესაბამისი ბინადრობის დოკუმენტაციის მოსაპოვებლად. აღსრულების მექანიზმები ითვალისწინებს 2,000 ლარის ოდენობის ჯარიმას (დაახლოებით $740) როგორც არაავტორიზებული უცხოელი დასაქმებულებისთვის, ისე მათი დამსაქმებლებისთვის პირველი დარღვევისას; ერთი წლის განმავლობაში განმეორების შემთხვევაში ჯარიმები ორმაგდება, ხოლო შემდგომ — სამმაგდება. შინაგან საქმეთა სამინისტრომ და მარეგულირებელმა ორგანოებმა მიიღეს უფლებამოსილება, ჩაატარონ ინსპექტირება სამუშაო ადგილებზე და დააწესონ ფინანსური სანქციები დარღვევებისთვის.

შესაბამისობა

რეგულაციების ცვლილება ფუნდამენტურად ცვლის საქართველოს ღირებულებით შეთავაზებას რეგისტრირებული დისტანციური მუშაკებისა და მეწარმეებისთვის. ის, რაც ოდესღაც თითქმის ბიუროკრატიისგან თავისუფალი დანიშნულების ადგილი იყო მათთვის, ვინც ინდივიდუალური მეწარმის საგადასახადო სქემას იყენებდა, ახლა მოითხოვს წინასწარ დაგეგმვას, მთავრობის თანხმობას და შესაბამისობის მონიტორინგს. ადმინისტრაციული ტვირთი განსაკუთრებით მძიმედ აწვება მცირე ბიზნესებსა და სტარტაპებს, რომლებიც ადრე უცხოელ ტალანტებს არაფორმალურად ქირაობდნენ. უცხო ქვეყნის მოქალაქეებს, რომლებიც შრომით საქმიანობას სრულად დისტანციურად ახორციელებენ საქართველოს ტერიტორიაზე შემოსვლის ან ადგილობრივი ბიზნეს რეგისტრაციის გარეშე, შესაძლოა არ დასჭირდეთ ნებართვები, თუმცა ეს საკითხი იმპლემენტაციის პროცესში დაზუსტებას ელის.

ღია კარიდან კონტროლირებად შესვლამდე

საქართველო აქტიურად ჩანდა ციფრული მომთაბარეების დანიშნულების ადგილების რეიტინგებში 2025 წლის დასაწყისში: Lonely Planet-მა ქვეყანა დისტანციური მუშაობის დანიშნულების ადგილების სიაში შეიყვანა, ხოლო Euronews-მა 2025 წლის თებერვალში საქართველო პორტუგალიასა და უნგრეთთან ერთად პოპულარულ „ნომად“ ცხელ წერტილად დაასახელა. ქვეყანა კვლავ ინარჩუნებს უვიზო რეჟიმს 90+ ეროვნებისთვის და ხელსაყრელ 1%-იან საგადასახადო სტრუქტურას კვალიფიციური მეწარმეებისთვის. თუმცა, მათთვის, ვინც ადრე ინდივიდუალურ მეწარმედ რეგისტრირდებოდა საგადასახადო შეღავათების მისაღებად — რაც ციფრული მომთაბარეებისთვის საქართველოს მიმზიდველობის ბირთვს წარმოადგენდა — სახელმწიფო ზედამხედველობის გარეშე მუშაობის თავისუფლება ახალი სანებართვო მოთხოვნებით სრულდება.

ზედამხედველობის ახალი ერა

საქართველოს გადასვლა მარეგულირებელი ლიბერალურობიდან კონტროლირებად შრომით მიგრაციაზე ასახავს დისტანციური მუშაობის მექანიზმების ფორმალიზების ფართო გლობალურ ტენდენციებს. რეფორმები მიზნად ისახავს ადგილობრივი მუშახელის დაცვას, სტატისტიკური აღრიცხვის გაუმჯობესებას და ადრე „რუხ ბაზარზე“ არსებული შრომითი ურთიერთობების ფორმალიზებას. უცხოელი პროფესიონალებისთვის, რომლებიც საქართველოს ინდივიდუალური მეწარმის სისტემას ეყრდნობოდნენ, ცვლილებები ნიშნავს, რომ ქვეყანა ხელმისაწვდომი დისტანციური სამუშაო ჰაბიდან ტრადიციულ საიმიგრაციო სისტემაზე გადადის, რომელიც წინასწარ ავტორიზაციასა და მუდმივ შესაბამისობას მოითხოვს. ციფრული მომთაბარეების ნაკადებზე რეალური გავლენა 2026 წლის განმავლობაში გამოჩნდება, როდესაც სანებართვო სისტემა ამოქმედდება და აღსრულება დაიწყება.

წყაროები და ვერიფიკაცია

წყარო 1 — საქართველოს პარლამენტი (matsne.gov.ge)

ოფიციალური საკანონმდებლო ბაზა, რომელიც ადასტურებს „შრომითი მიგრაციის შესახებ“ კანონის ჩარჩოს.

წყარო 2 — საქართველოს მთავრობის განმარტებითი ბარათები (2025)

სტატისტიკური მონაცემები: 42,000 რეგისტრირებული vs 239,000 სავარაუდო უცხოელი დასაქმებული.

წყარო 3 — Eurofast Legal Advisory (ივლისი 2025)

2025 წლის 26 ივნისის საპარლამენტო ცვლილებების დეტალური ანალიზი, ძალაში შესვლის თარიღი - 2026 წლის 1 მარტი.

წყარო 4 — VisaVerge.com (აგვისტო 2025)

რეპორტინგი მუშაობის ნებართვის მოთხოვნებზე, გარდამავალ პერიოდებსა და აღსრულების მექანიზმებზე.

წყარო 5 — IBCCS Tax Georgia (ნოემბერი 2025)

იურიდიული საკონსულტაციო ფირმა, რომელიც დეტალურად აღწერს სპეციალურ შრომით ნებართვებსა და ჯარიმებს.

წყარო 6 — Euronews (თებერვალი 2025)

რეპორტინგი საქართველოს პოპულარობაზე ციფრული მომთაბარეების დანიშნულების ადგილებს შორის.

წყარო 7 — მრავალი იურიდიული საკონსულტაციო წყარო

AACC, JUST Advisors, F-CHAIN იტყობინებიან თანმიმდევრულ იმპლემენტაციის თარიღებსა და მოთხოვნებზე.